1986-1994

1986 yildagi Chernobil halokati sayyoramiz aholisining katta qismi hayoti va ongini keskin o’zgartirdi. Ushbu falokat oqibatlarini minimallashtirish uchun fizika, kimyo, biologiya, tibbiyot kabi fanlarning chorrahasida bilimga ega bo’lgan professional kadrlar zarurligi aniq bo’ldi. O’sha paytda bunday mutaxassislar maqsadli ravishda tayyorlanmagan.

Aleksandr Mixaylovich Lutsko mamlakatda birinchilardan bo’lib radioekologlar tayyorlash zarurligini angladi. Uning sa’y-harakatlari va qat’iyatliligi tufayli 1991 yil may oyida BMTning Chernobil muammolarini hal qilish bo’yicha xalqaro hamkorlik dasturiga A. D. Saxarov xotirasiga bag’ishlangan birinchi xalqaro Kongress ishtirokchilari tomonidan qo’llab-quvvatlangan «radioekologiya bo’yicha xalqaro Saxarov kolleji» loyihasi kiritildi. YUNESKO tomonidan kollejni tashkil etish ham qo’llab-quvvatlandi.

1992 yil 20 yanvarda Belarus Respublikasi Vazirlar Kengashining 20-sonli qarori chiqdi. V. I. Lenin nomidagi xalqaro radioekologiya oliy kolleji A. D. Saharov nomidagi. Kollejga fizika-matematika fanlari nomzodi, dotsent A. M. Lutsko boshchilik qildi.

Belarus Respublikasi Vazirlar Kengashining 20-Sonli Qarori Hujjati

Kollej oldida quyidagi vazifalar qo’yildi:

radioekologiya, radiatsiyaviy xavfsizlik, radiobiologiya, radiatsiyaviy va yadroviy tibbiyot, radiatsiyaviy texnologiyalar sohasidagi mutaxassislarni tayyorlash va malakasini oshirish;

radioekologiya, radiatsiya texnologiyalari sohasida ilmiy tadqiqotlar olib borish, radiatsiyaviy avariyalarning oqibatlarini o’rganish;

korxonalar, tashkilotlar, muassasalar va aholi uchun radioekologik masalalar bo ‘ yicha axborot tayyorlashda ishtirok etish;

radioekologiyaning ta’lim va ilmiy muammolari bo’yicha xalqaro hamkorlik.

Ushbu qarorlarga Minsk shahri doirasida 8 gektar maydondagi yer uchastkasi ajratilib, uning nomidagi radioekologiya bo’yicha xalqaro oliy kollej binolari majmuasi qurilishi ko’zda tutilgan. A. D. Saharov Tomonidan Yaratilgan.

27-28 yanvar kunlari kollejning xalqaro vasiylik qo’mitasining birinchi Majlisi bo’lib o’tdi, unda Andrey Dmitriyevich Saharovning rafiqasi Yelena Georgiyevna Bonner ishtirok etdi.

Kollejning birinchi o’quv yili 1992 yil 3 noyabrda boshlangan va uning uch yillik dastur bo’yicha o’qigan birinchi talabalari 65 kishi bo’lib, ular oliy o’quv yurtlarining tabiatshunoslik va tibbiyot ixtisosliklari bo’yicha ikkita kursini tamomlagan. O’quv jarayonini tashkil etish uchun kollejga Minsk sirtqi politexnika binosidagi 8 ta xona ajratildi. Talabalar amaliyoti Gomel viloyatining Xoyniki shahrida o’tkazildi, u erda dala stantsiyasi tashkil etildi.

Kollejda kafedralar huquqi bilan yadro fizikasi va radiokimyo departamenti, radiobiologiya, yadro va radiatsion tibbiyot departamenti, texnik qo’llab-quvvatlash va gumanitar ta’lim departamenti tashkil etildi, ularda «radioekologiya» mutaxassisliklari bo’yicha «yadro fizikasi va radiokimyosi», «radiobiologiya va radiatsion tibbiyot», «radioekologiya va agrobiologiya»mutaxassisliklari bilan olib borildi.

Maxsus adabiyotlarning etishmasligi, belgilangan intizom dasturlari, maydonlarning etishmasligi, o’quv uskunalari va yuqori malakali o’qituvchilar tufayli ekstremal sharoitlarda o’qitish va o’rganish kerak edi.

1993 yilda ikkinchi talabalar qabul qilindi. O’quv dasturi to’rt yilga mo’ljallangan edi. Bu safar umumiy o’rta ma’lumotga ega bo’lgan abituriyentlar ham qabul qilindi. O’quv yili oxirida «tibbiy ekologiya» ixtisosligi bilan «radiobiologiya va radiatsiya tibbiyoti»mutaxassisligi ochildi. Kollejga u joylashgan bino to’liq berildi. O’quv jarayoni barqarorlashdi, moddiy-texnik baza mustahkamlandi, ilmiy-tadqiqot sektori ochilgandan so’ng ilmiy tadqiqotlar mavzusi kengaydi.

1994 yilda talabalarni qabul qilish 5 yillik o’qish muddatiga o’tkazildi. «Radioekologiya» mutaxassisligi doirasida «yadro fizikasi va radiokimyo», «radiatsiya xavfsizligi» mutaxassisliklari bo’yicha tayyorgarlik olib borildi (keyinchalik ularga «ekologik monitoring va audit» va «ekologik axborot tizimlari»mutaxassisliklari qo’shildi). «Radiobiologiya va radiatsiyaviy tibbiyot» mutaxassisligi bo’yicha talabalar «radiobiologiya», «tibbiy ekologiya», «immunologiya» (keyinchalik «radiatsiyaviy gigiyena va epidemiologiya»ixtisosligi joriy etildi) bo’yicha ixtisoslashdilar.

1994-1999

1994 yil 21 oktyabrda Belarus Respublikasi ta’lim va fan vazirligining buyrug’i bilan kollej uning nomidagi xalqaro radioekologiya institutiga aylantirildi. A. D. Saharov, unga fizika-matematika fanlari nomzodi, dotsent Aleksandr Mixaylovich Lutsko boshchilik qilgan, ilgari kollej direktori bo’lgan.

1995 yilda 38 mutaxassisning birinchi bitiruvi bo’lib o’tdi. Shu yili fakultetlar huquqi bilan radioekologiya, atrof-muhit fizikasi, ekologik axborot tizimlari kafedralari tarkibida radioekologiya departamenti va tibbiy ekologiya, patologiya va immunologiya kafedralari tarkibida radiobiologiya va tibbiy ekologiya departamenti tashkil etildi. Oliy ilmiy malakali kadrlar tayyorlash uchun 9 mutaxassislik bo’yicha aspirantura ochildi.

1995 yilda institut tomonidan Belarus Respublikasida radiatsiyaviy himoya bo’yicha milliy komissiya va ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan radioekologik ta’lim konsepsiyasi ishlab chiqilgan. Ushbu kontseptsiya institutning keyingi yillar uchun faoliyat yo’nalishlarini belgilab berdi.

Talabalarning birinchi bitiruvi 1995 yil 14 iyulda

1997-1998 o’quv yili boshida falsafa, sotsiologiya va iqtisodiyot kafedrasi, ekologik monitoring kafedrasi, radiobiologiya kafedrasi, inson biologiyasi kafedrasi, immunologiya kafedrasi tashkil etildi.

Aleksandr Antonovich Milyutin

1998 yil 19 martda institut rektori etib biologik fanlar doktori, professor Aleksandr Antonovich Milyutin tayinlandi. Uning rahbarligida tarkibiy o’zgarishlar, moddiy-texnik bazani mustahkamlash, o’quv jarayoni va ilmiy tadqiqotlarni ilmiy-uslubiy qo’llab-quvvatlashni rivojlantirish, xalqaro hamkorlikni kengaytirish davom etdi.

1998 yil avgust oyidan boshlab institutda uchta fakultet faoliyat ko’rsatmoqda: radioekologiya; radiobiologiya va ekologik tibbiyot; kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash.

1999-2015

1999 yil iyul oyida V.A. D. Saharov Tomonidan Yaratilgan. Belarus Respublikasi ta’lim tizimi Respublika davlat inspeksiyasi attestatsiyasidan o’tib, uning nomidagi xalqaro davlat ekologik universitetiga aylantirildi. A. D. Saharov Tomonidan Yaratilgan. Oliy o’quv yurtining asosiy vazifalari:

• radiatsiyaviy avariyalarning oqibatlarini bartaraf etish va prognozlash, radiatsiya va boshqa tabiiy va texnogen omillarning turli ekotizimlarga ta’sirini tahlil qilish, atrof-muhit monitoringi va auditini amalga oshirishning noqulay sharoitlari tufayli tashxis qo’yish va oldini olish sohasidagi milliy va xalqaro dasturlar va loyihalar bo’yicha mutaxassislarni tayyorlash va boshqa tegishli sohalarda;
• ekologik yo ‘nalishdagi mutaxassisliklar bo’ yicha oliy ilmiy malakali kadrlar tayyorlash;
• Belarus Respublikasi, MDH mamlakatlari va boshqa davlatlar mutaxassislarining radioekologiya, radiatsiya xavfsizligi, radiobiologiya, ekologik tibbiyot bo’yicha malakasini oshirish va qayta tayyorlash;
• atrof-muhit falokatlarining oldini olish va oqibatlarini bartaraf etish, yashash muhitining noqulay sharoitlarining inson salomatligiga ta’siri bo’yicha keng ko’lamli muammolar bo’yicha fundamental va amaliy tadqiqotlar o’tkazish;
• ta’lim va ilmiy faoliyat sohasidagi xalqaro hamkorlik.

2003 yildan 2013 yilgacha universitetni texnika fanlari doktori, professor Semyon Petrovich kundas boshqargan.Semyon Petrovich kundas o’sha davrda axborot va energiya tejamkor texnologiyalar bilan bog’liq texnik mutaxassisliklar faol rivojlandi, «tibbiy fizika» ixtisosligi ochildi, Yerevan shahrida «tibbiy ekologiya» ixtisosligi bilan universitetning filiali ochildi; universitet Evropa xalqaro dasturlarida, MDH va Ittifoq davlati makonidagi dasturlarda faol ishtirok etdi, Evropa Ittifoqining asosiy tashkilotiga aylandi. MDHda ekologik ta’lim sohalari, talabalar amaliyoti uchun «Volma xalqaro ekologik bog’i «o’quv-ilmiy majmuasidan faol foydalanila boshlandi, uning asosida qayta tiklanadigan energiya manbalari sohasida texnologiyalarni uzatish innovatsion markazi faoliyati uchun infratuzilma yaratila boshlandi, bu kompleksning energiya resurslariga bo’lgan ehtiyojlarini avtonom ravishda ta’minlashni ta’minlaydi.muqobil energiya manbalaridan foydalanish. Respublika va xalqaro dasturlar doirasida radiobiologiya, ekologiya va qayta tiklanadigan energiya manbalari bo’yicha ilmiy tadqiqotlar davom etdi. Universitetda respublikada radiobiologiya bo’yicha doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilish bo’yicha yagona kengash ochildi va ishladi. 2013 yilda biologiya fanlari nomzodi, dotsent Valeriy Ivanovich Dunay universitet rektori lavozimiga tayinlandi.

Valeriy Ivanovich Dunay bundan oldin BSU inson ekologiyasi kafedrasini boshqargan, uning oldida universitetni BSU universitet majmuasi tarkibiga kiritishning uzoq muddatli rejasi asosida universitet faoliyatini optimallashtirish asosiy vazifa bo’lgan.